Strona główna Warto wiedzieć Jedzenie Najzdrowsza herbata – którą wybrać?

Najzdrowsza herbata – którą wybrać?

9282

Katarzyna Gurbacka
Dietetyk
Promotor Zdrowego Odżywiania
Autorka skutecznego planu na odchudzanie Dieta Venus

Historia picia herbaty ma już trzy tysiące lat i wywodzi się z Chin. O dziwo, od samego początku ciepły, roślinny napar był uważany za lekarstwo. Do Europy herbata zawitała dopiero w XVII wieku, wraz z kolonizacją Dalekiego Wschodu, i po dzień dzisiejszy jest ulubionym ciepłym napojem. Niestety, współczesne społeczeństwo zaczęło bardziej skupiać się na smakach i aromatach, a zapomniało o medycznej mocy poszczególnych gatunków herbaty.

CZYM RÓŻNI SIĘ CZARNA, BIAŁA, ZIELONA I CZERWONA HERBATA?

Zarówno czarna, zielona jak i biała herbata pochodzą z tej samej rośliny o łacińskiej nazwie Camellia sinensis. Jedyna różnica polega na sposobie ich przygotowania. Biała herbata to mieszanina wysuszonych liści, łodyżek i pączków, bez żadnych dodatkowych procesów, co daje jej lekko słodkiego, kwiatowego posmaku. Zielona herbata podlega procesowi utlenienia, a następnie jest podgrzewana na patelni lub na parze, w efekcie zyskując na trawiastych, roślinnych nutach smakowych. Czarna herbata to z kolei liście całkiem sfermentowane o bogatym, acz cierpkim smaku.

Natomiast herbata popularnie zwana „czerwoną” to tak naprawdę zupełnie inny rodzaj naparu ziołowego pochodzący z czerwonokrzewu afrykańskiego. Czerwony rooibos jest także efektem fermentacji, a jego smak ma charakter lekko słodki i drzewiasty.

WŁAŚCIWOŚCI ZDROWOTNE ROOIBOSU

320px-Rooibos_geschnitten

Skoro jesteśmy już przy czerwonej herbacie z serca Afryki, warto wspomnieć, że jest to napój całkowicie bezkofeinowy i bardzo cenny dla zdrowia. Jako bogate źródło antyoksydantów ma działanie odmładzające i ochronne dla serca oraz całego układu krążenia. Zwłaszcza polifenole, związki o działaniu przeciwutleniającym, odgrywają bardzo znaczącą rolę przy wzmacnianiu systemu odpornościowego i zapobieganiu stanom zapalnym i infekcjom.

Ponadto picie czerwonej herbaty zaleca się:

Osobom mającym problem z zasypianiem, zwłaszcza jako zamiennik dla czarnej herbaty i kawy
Nadciśnieniowcom ze względu na efekt rozszerzania naczyń krwionośnych
Kobietom w okresie menopauzy, które zagrożone są osteoporozą – obecne w czerwonej herbacie fluor, mangan i wapń wzmacniają strukturą kości i zębów.
Niemowlakom cierpiącym na kolki i gazy jelitowe – ze względu na brak garbników i kofeiny napój ten jest całkowicie bezpieczny.
Cukrzykom, gdyż zawarta w rooibosie aspalatyna pomaga obniżyć poziom cukru we krwi
Alergikom, którym wysoka zawartość polifenoli pomaga uporać się nie tylko z kaszlem, ale także wysypkami uczuleniowego pochodzenia.

Ostrożność w konsumpcji czerwonej herbaty zaleca się pacjentom onkologii przyjmującym chemioterapię oraz osobom z chorobami nerek i wątroby, w których rooibos może być czynnikiem zaogniającym.

CUDOWNA BIAŁA HERBATA

Najmniejszy stopień przetworzenia ma oczywiście duży wpływ na aktywność substancji zawartych w liściach i łodyżkach Camellia sinensis – badania naukowe pokazują faktycznie, że biała herbata nie ma sobie równych, jeśli chodzi o zawartość antyoksydantów, zwłaszcza polifenoli, flawonoidów i katechin.

Katechiny wykazują działanie redukujące poziom cholesterolu we krwi, obniżające ciśnienie tętnicze oraz naprawcze w stosunku do naczyń krwionośnych. Dla osób z problemami układu krążenia i zagrożonych zawałem, biała herbata jest więc idealnym napojem do śniadania.

Flawonoidy z kolei są niezwykłym wsparciem dla układu odpornościowego, przeciwdziałając rozwojowi nowotworu jelita, prostaty i żołądka, a nawet hamując rozwój istniejących już komórek rakowych. Białej herbaty boją się także pospolite bakterie i wirusy – według badań naukowych delikatny w smaku napar zwiększa siły obronne organizmu pozwalając się lepiej chronić m.in. przed salmonellą, paciorkowcem, gronkowcem oraz infekcjami grzybicznymi.

Jakby tego było mało, obserwacje wskazują, że regularne picie białej herbaty pomaga walczyć ze stresem i obniżonym poziomem energii, wspomaga zdrowie skóry, dziąseł, zębów i kości oraz pomaga obniżyć poziom cukru we krwi.

Biała herbata zawiera jednak w sobie kofeinę, dlatego nie powinna być podawana bardzo małym dzieciom. Poziom kofeiny zależy od producenta i waha się w granicach od 20 mg do 50 mg na 2 g herbaty, które starczą do przygotowania filiżanki naparu. A jeśli już mowa o zaparzaniu, pamiętajmy, że aby najlepiej wykorzystać moc antyoksydantów, należy biała herbatę zalewać wodą o temperaturze zaledwie 65-70 stopni C!

ZALETY ZIELONEJ HERBATY

Zielona herbata zrobiła dotychczas w medycynie największą karierę i przez wielu naukowców jest uważana za najzdrowszy napój na świecie. Powodem do tego rodzaju stwierdzeń są udowodnione właściwości przeciwrakowe, które w dzisiejszym świecie brzmią równie atrakcyjnie jak eliksir młodości.

Z chemicznego punktu widzenia zielona herbata, podobnie jak biała, jest niezwykle bogata w antyoksydanty, zwłaszcza katechiny, niezwykle dobroczynne dla serca. Jeden ze związków należących do rodziny katechin, nazywany EGCG, okazuje się mieć także działanie przyspieszające proces przemiany materii. Stąd zielona herbata jest od dawien dawna największym sprzymierzeńcem odchudzających się – jej regularne picie pomaga oczyścić organizm z toksyn i lepiej poradzić sobie ze spożywanym jedzeniem.

Oto co mówią inne badania naukowe o zielonej herbacie:

Obniża poziom cholesterolu i ciśnienie krwi, redukując ryzyko zawału.
Wzmacnia funkcje mózgowe oraz pamięć, jednocześnie przeciwdziałając rozwojowi choroby Alzheimera.
Uspokaja i pomaga opanować stres dzięki zawartości teaniny.
Zwalcza bakterie rezydujące w jamie ustnej, sprzyjając zdrowiu zębów i dziąseł.
Wydłuża życie? Badania japońskich naukowców faktycznie sugerują, że picie 5 filiżanek zielonego naparu dziennie znacząco obniża ryzyko przedwczesnej śmierci, zwłaszcza z powodu zawału lub martwicy.

Przygotowując zieloną herbatę, należy pamiętać, aby nie zalewać jej wodą cieplejszą niż 80 stopni Celsjusza oraz w miarę możliwości dodawać sok z cytryny, gdyż witamina C zwiększa przyswajalność katechin.

Zielona herbata zawiera kofeinę w ilościach 25-45 mg na kubek naparu i może przez niektórych ludzi być źle tolerowana z tego powodu. Nadwrażliwość na kofeinę objawia się najczęściej podenerwowaniem, bezsennością, utratą apetytu, palpitacjami serca, a nawet wysypką. Ponadto, osoby cierpiące na zespół drażliwego jelita lub problemy żołądkowe często narzekają na uczucie mdłości po wypiciu zielonej herbaty. Aby temu zapobiec należy unikać picia naparu na czczo lub ewentualnie dodawać do niego odrobinę mleka i miodu.

Zielona herbata nie jest polecana dzieciom ze względu na zawartość kofeiny oraz tanin, które mogą hamować przyswajanie niektórych składników odżywczych.

CZARNA HERBATA – KORZYŚCI I ZAGROŻENIA

Proces produkcji czarnej herbaty obejmuje utlenienie liści, przez co likwidowana jest większa część dobroczynnych katechin, ale za to powstają nowe, unikalne antyoksydanty, zwłaszcza teaflawina i tearubigina. Największym potencjalnym problemem związanym z piciem czarnej herbaty jest zawartość kofeiny, która w zależności od długości parzenia może osiągać nawet 50-60 mg na filiżankę. Naturalnie, osoby o niskim ciśnieniu lub chronicznym poczuciu niewyspania mogą skorzystać z takiego naturalnego bodźca rozbudzającego (wzmocnionego obecnością stymulującej teofiliny), ale dla smakoszy kawy jest to dodatkowa dawka obciążająca – a nadmiar kofeiny zdecydowanie zdrowiu nie sprzyja.

Dlaczego jednak warto jest sięgać po czarną herbatę?

Czarna herbata zawiera w dalszym ciągu sporą ilość polifenoli, które chronią serce i układ krążenia. Naukowcy twierdzą wręcz, że ten ciemny napar potrafi odwrócić wadliwe funkcjonowanie naczyń krwionośnych. Miłośnicy earl greya i darjeelinga mają statycznie mniejsze szanse zachorowania na serce.
Taniny bogate w czarnej herbacie mają kojący efekt na rozstrój żołądkowy, zwłaszcza na biegunkę. Dla najlepszego efektu należy pić czystą czarną herbatę małymi łyczkami. Także codzienne problemy z trawieniem mogą być złagodzone dzięki regularnemu spożywaniu czarnego naparu.
Taniny w połączeniu z antygenami alkylaminy wspierają reakcje układu odpornościowego, chroniąc nas przed sezonowymi wirusami.
Podobnie jak zielona herbata, czarna esencja wykazuje działanie zapobiegające nowotworom, zwłaszcza rakowi piersi, jajników, jelita i żołądka oraz płuc.
Rosnąca ilość badań sugeruje, że czarna herbata może także ograniczać ryzyko rozwinięcia cukrzycy, choroby Parkinsona oraz kamieni nerkowych.
Czarna herbata może tymczasowo podnieść ciśnienie krwi, co jest wskazane dla osób cierpiących na zawroty głowy i niedociśnienie.
L-teanina zawarta w czarnej herbacie podnosi poziom koncentracji i pomaga się zrelaksować, więc jest idealnym sprzymierzeńcem zestresowanych karierowiczów.

Z wszystkich opisanych rodzajów herbaty, czarna odmiana jest jednak obarczona stosunkowo największym ryzykiem – spożywanie jej w ilościach przewyższających 4 filiżanki dziennie może być szkodliwe dla zdrowia. Ma to związek głównie z zawartością kofeiny. Możliwe skutki uboczne nadmiernej konsumpcji obejmują nerwowość, bezsenność, dzwonienie w uszach, bóle głowy, nieregularne bicie serca, mdłości, wymioty a nawet drgawki. Ponadto czarna herbata nie powinna być łączona z niektórymi lekami, zwłaszcza tymi zawierającymi efedrynę.