Katarzyna Gurbacka
Dietetyk, Promotor Zdrowego Odżywiania
Autorka Diety Venus
Tym wpisem nie ma zamiaru nikogo straszyć, ale pamiętaj, że „lepiej zapobiegać niż leczyć”, tym bardziej, że cukrzyk, do bardzo dobry klient dla koncernów farmaceutycznych, bo do końca życia na lekach, a cukrzycy teraz żyją długo…
Cukrzyca typu 2 jest coraz powszechniejsza i niestety większość z nas zawzięcie na nią pracuje, zaczynając od śniadania?
W przeciwieństwie do cukrzycy typu 1, która jest chorobą autoimmunologiczną, dotykającą zwykle dzieci i młodzież, drugi, insulinoniezależny typ cukrzycy związany jest bezpośrednio z dietą.
Dane światowe wskazują, że aż 9% całej populacji powyżej 18 roku życia cierpi na cukrzycę, choć nie wszyscy zdają sobie z tego sprawę. WHO podaje, że w 2012 roku cukrzyca spowodowała aż 1,5 miliona zgonów! Co zaś jeszcze tragiczniejsze, w Europie aż 23 % śmierci z powodu cukrzycy dotyczy ludzi poniżej 60-tego roku życia.
W Polsce szacunki dotyczące chorych mówią, że co 11 osoba jest cukrzykiem, choć jedna trzecia o tym nawet nie wie. Szaleńcze tempo pojawiania się nowych przypadków pozwala przewidywać, że do 2020 roku będzie w naszym kraju 4 miliony chorujących.
Najgorsze jest to, że cukrzyca typu 2 pojawia się co raz częściej już u małych dzieci! To znak, że od małego dzieci karmi się źle. Wychodzą słodkie jogurty, gotowe soki, słodycze, chipsy, słodkie płatki śniadaniowe, ciastka, żelki, batoniki…
Najczęściej czytane: Plan zdrowej diety, dzięki której unikniesz cukrzycy
JAK ROZWIJA SIĘ CUKRZYCA?
Aby zrozumieć zależność cukrzycy od naszego codziennego odżywiania warto zgłębić podstawowy mechanizm rozwoju choroby. W przeciwieństwie do chorych na cukrzycę typu 1, których ciała nie wydzielają insuliny, w przypadku cukrzycy typu 2 zupełnie zdrowy człowiek może najpierw dostać się do fazy, gdzie komórki tłuszczowe, mięśniowe oraz wątroba przestają reagować na insulinę, a potem dopiero dochodzi do ograniczenia wydzielania insuliny przez trzustkę.
Przypomnijmy, że insulina pozwala zmieniać konsumowany cukier w energię niezbędną dla komórek do prawidłowego funkcjonowania. Gdy jej zabraknie, komórki zaczynają głodować, a niezmetabolizowany cukier zalega we krwi, stwarzając poważne zagrożenie dla organizmu, zwłaszcza dla systemu krążenia.
Naukowcom udało się już potwierdzić, że nadmiar tkanki tłuszczowej zaburza wydzielanie insuliny i powoduje niewrażliwość komórek na jej działanie. Stąd wiemy na pewno, że otyłość, zwłaszcza typu brzusznego, jest ważnym czynnikiem ryzyka zachorowania na cukrzycę.
STAN PRZEDCUKRZYCOWY I OBJAWY
Proces rozwoju cukrzycy trwa latami i nikt na początku nie zdaje sobie zwykle sprawy, w jak złym kierunku zmierza. Oprócz genetycznych skłonności, które zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania, pierwszymi znakami ostrzegawczymi dla każdego człowieka powinna być utrzymująca się nadwaga, niski poziom aktywności fizycznej oraz palenie papierosów. Kombinacja wszystkich tych trzech czynników to już sygnał alarmowy sugerujący, aby regularnie badać poziom glukozy we krwi. Martwić powinni się także wszyscy regularnie nadużywający alkoholu, cierpiący na nadciśnienie oraz mający zbyt wysoki poziom trójglicerydów we krwi.
Z czasem, gdy pojawia się już wspomniana niewrażliwość komórek na insulinę można także zaobserwować u siebie częste infekcje pęcherza moczowego, nerek i skóry. Ludzie narzekają na chroniczne zmęczenie, są wiecznie głodni i bardzo chce im się pić. Kolejny etap objawów może obejmować zaburzenia widzenia, ból i uczucie drętwienia w kończynach, a u panów także zaburzenia erekcji.
Popularne: Jak zrównoważyć poziom cukru we krwi i schudnąć?
JAK JEŚĆ ABY ZMINIMALIZOWAĆ RYZYKO
Lekarze są zgodni – aby ograniczyć do minimum rozwój cukrzycy należy utrzymywać w normie wagę ciała i prowadzić aktywny tryb życia, polegający na codziennej dawce umiarkowanego ruchu.
W zakresie samej diety mówi się o czterech głównych zasadach, które pomogą każdemu człowiekowi zachować zdrowie, nawet jeśli ryzyko cukrzycy wydaje mu się absurdalne. Prawidłowy metabolizm cukrów ma bowiem wpływ na wiele innych procesów w organizmie, a dzisiejsza cywilizacja cierpi z powodu dosłownego przecukrzenia.
- WYBIERAJ WĘGLOWODANY ZŁOŻONE
Badania naukowe potwierdzają, że dieta bogata w produkty pełnoziarniste ogranicza ryzyko cukrzycy, podczas gdy węglowodany pochodzące z produktów przetworzonych, a więc białej mąki, białego ryżu, białego cukru czy ziemniaków w bezpośredni sposób przekładają się na powstawanie zaburzeń insulinowych. Dzieje się tak dlatego, że wysoki indeks glikemiczny przetworzonych cukrów prostych sprawia, że we krwi natychmiast pojawia się bardzo wysoki poziom glukozy, co prowokuje trzustkę do szalonej produkcji insuliny. W przypadku konsumpcji pokarmów takich jak brązowy ryż czy pieczywo z pełnoziarnistej mąki, cukry uwalniane są znacznie wolniej i insulina nie jest wydzielana tak gwałtownie. - UNIKAJ SŁODKICH NAPOJÓW
Uważa się, że jednym z poważniejszych, acz niestety lekceważonych źródeł niepotrzebnego cukru w naszej diecie są słodzone napoje, które również mają wysoki indeks glikemiczny, a jeszcze dodatkowo przemycają do naszego organizmu wielkie ilości cukru w krótkim czasie i to bez błonnika. W jednym z badań wykazano, że kobiety, które piją jeden słodzony napój dziennie maja aż o 83% wyższe ryzyko zachorowania na cukrzycę, niż kobiety pijące słodkie napoje rzadziej niż raz w miesiącu. Mowa tu przy tym nie tylko o sokach i słodkich napojach gazowanych, ale także alkoholowych drinkach oraz kawie czy herbacie z cukrem. - WYBIERAJ ZDROWE TŁUSZCZE
Z punktu widzenia prewencji cukrzycy najgorsze dla zdrowia są tłuszcze typu trans, obecne w margarynie, pieczonych produktach spożywczych typu ciasteczka i krakersy oraz fast-foodach. Z drugiej strony, dobre tłuszcze nienasycone wykazują działanie chroniące przed cukrzycą, zwłaszcza jeśli wybieramy produkty spożywcze bogate w kwasy omega 3. - OGRANICZ SPOŻYCIE CZERWONEGO MIĘSA I WĘDLIN
Coraz więcej źródeł naukowych wskazuje, że nawet ograniczona konsumpcja czerwonego mięsa i wędlin sprzyja zachorowaniu na cukrzycę typu 2. Mechanizm ten nie jest jeszcze do końca zbadany, ale wydaje się, że wysoka zawartość żelaza zmniejsza efektywność insuliny. Ponadto, substancje konserwujące (azotany) i sód mają także wpływ na przemiany metaboliczne w organizmie. Według badań, zmiana diety polegająca na zastąpieniu czerwonego mięsa i wędlin nabiałem, orzechami, drobiem i rybami aż o 35% obniża ryzyko zachorowania na cukrzycę.A co ze słodyczami? Oczywiście, dla zdrowia i prewencji cukrzycowej najlepiej byłoby słodyczy nie jeść wcale. Ale życie polega też trochę na przyjemnościach, nawet grzesznych, i nie każdy jest gotów zrezygnować z ukochanych radości dnia codziennego na rzecz walki z potencjalnym, acz dalekim zagrożeniem. Dlatego właśnie, jeśli całkowita eliminacja słodyczy nie wchodzi w naszym przypadku w grę, warto przyswoić sobie kilka rozumnych zasad:Słodycze muszą być okazjonalną przyjemnością – wybierz sobie opcję, która ci bardziej odpowiada i trzymaj się jej: deser raz w tygodniu albo codziennie jedna kosteczka czekolady.
- Kupując słodycze, czytaj etykiety i wybieraj produkty, w których zawartość cukrów jest niższa.
- Jeśli planujesz zafundować sobie deser, odpuść sobie ziemniaki czy makaron na obiad i zjedz omleta albo rybę z warzywami.
- Słodycze lepiej jest łączyć z innymi produktami, bo przy takiej konsumpcji poziom glukozy nie rośnie aż tak gwałtownie. Dobre połączenia to np. lody z dużą porcją owoców, czekolada z orzechami czy twarożek z miodem.
- Próbuj przygotowywać własne desery i wypieki, ograniczając stopniowo ilości cukru i wymieniając go na zdrowsze słodziki typu syrop klonowy czy stevia. Z czasem organizm przyzwyczai się do mniej słodkich łakoci i będą mu one smakować równie dobrze.
Zobacz też:
Źródła:
http://www.sbpdiscovery.org/research/yourhealth/Pages/Type2Diabetes.aspx
https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000313.htm
http://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/preventing-diabetes-full-story/#Simple_steps
http://www.helpguide.org/articles/diet-weight-loss/diabetes-diet-and-food-tips.htm
http://www.twojacukrzyca.pl/statystyki-cukrzycy-w-polsce-i-na-swiecie/
